يسعدني ونحن بصدد التصويت على شعار لقناة الوحدات نت أن أضع بين يدي الأخوة المصممين والمصوتين بعض المبادئ الأساسية حول تصميم الشعارات بهدف الإضاءة على هذا الفن الجديد القديم، راجيا أن تجدوا فيه ما يخدم أعمالكم ويضيئ طريق المصممين والمصوتين:
• ما هو الشعار ؟
هو رسم يعبر عن ذاتية صاحب الشعار (شركة ،مؤسسة ،قطاع،...) وهو يتكون في العادة من رمز أو صورة أو خط (خط شعار خاص ) .
• ما الذي يجب أن يتوفر في الشعار ؟
- يجذب الانتباه ، ويترك انطباع لدى المتلقي .
- يشكل نظره بأنه فريد ومتميز .
- يعكس بشكل عام طبيعة عمل (الشركة ،المؤسسة،القطاع....) التي يمثلها .
- يعزز الشعور بالأصالة و الاحترافية في تنفيذه وعناصره .
• لماذا أنا أحتاج لتصميم شعار ؟
هذا سؤال مهم وللأسف الكثير ممن يبدءون نشاط جديد (تجاري ، دعوي ...) لا يهتمون بالتفكير ولو للقيل من الوقت في تصميم الهوية كما يجب ، تصميم شعار مناسب من الصعوبة بحيث يعتبر من أول الأولويات .
وهذا الدرس يعينك على آلا ترتكب خطأ مكلف بعد كل هذا الجهد الذي بذلته في إنشاء هذا النشاط .
- غاية كل نشاط في بداية إنشائه أن يثبت نفسه أمام المنافسين ، جودة تصميم الشعار أحد اسهل الطرق
للحصول على المصداقية و الاحترافية منذ البداية و أنت في اشد ما تكون لها الآن.
- الأنشطة الجديدة في العادة يجب أن تجذب انتباه المتلقي بعيداً عن المنافسين، الشعار المميز يبقى عالقاً في
أذهان المتلقين ويكون من السهل بمكان تذكره ومن ثم تذكر الاسم.
- الشعار يضيف نوعاً من الجاذبية لأي مستند أو صفحة إنترنت ، ويزيد من تأثير وسائط الترويج الأخرى (كتاب، شريط ، بروشور، هدية دعائية ...)
- وأخير اعتقد بأنه اصبح أمر لازماً الحصول على شعار احترافي واضح ، و إذا كنت بدأت بالفعل في
إثبات وجودك ، فأنك تقلل من المخاطر التي يمكن أن يتعرض لها نشاطك ،و إنفاق مبالغ إضافية لتعزيز التغيرات
أو لتقديم شعارك بشكل متقن أمر يجنبك الخسارة بإذن الله (سواء خسارة مالية –أو خسارة للجهود و الأوقات التي بذلتها من اجل هذا النشاط – خسارة للجمهور الذي يمكن أن يجذبه الشعار ...).
تنبيهات
• تذكر أن الشعار السهل البسيط الخالي من التعقيد هو أقوى في إيصال الرسالة (سهل المشاهدة ، سهل الفهم يعتمد على البرمجة المرئية* )
• اختيار نوع الخط المستخدم مهم جداً مع كون استخدام خط خاص افضل ويفضل الابتعاد عن الخطوط السميكة قدر الإمكان لمراعاة تصميم الشعار واستخداماته في الطباعة (وضوح الشعار في المقاسات الصغيرة )
• الشعار يكون في العادة من لونين إلى ثلاثة كحد أقصى وقليلة هي الشعارات التي تكون مكونة من 4 ألوان
Full color احرص أن تختار ألوان ضمن لوح الألوان الذي تستعمله المطبعة التي تتعامل معها وينصح بشكل عام
أن تستخدم نظام ألوان PANTONE® .
• خطوات تصميم الشعار ؟
- إستراتيجية التصميم :
هذه أهم جزء في تصميم الشعار ، فهم طبيعة عمل (الشركة ،المؤسسة،القطاع....) وهذا يحتم على المصمم أن يحصل على اكبر قدر ممكن من المعلومات عن الشركة ، نشاطها ، منتجاتها ،..الخ
وعما إذا كان صاحب الشعار لدية فكره معينة أو تصور شكل تنفيذ الشعار والألوان التي يودون أن يصمم على ضوئها الشعار وعن الاستخدامات المتوقعة للشعار ( هل هو شعار لموقع إنترنت ،شعار للاستخدام في الخطابات والكروت والمراسلات ، شعار للمنتجات ....) لتجهيزه حسب ما يريد.
-الدراسة الأولية :
من هنا تبدأ الخطوات الفعلية لتنفيذ الشعار فبعد أن حصلنا على المعلومات اللازمة من صاحب الشعار جاء دورنا لنطلق عنان خيالنا ونعد دراسة أولية وهي تعني أن نصمم ما بين 4-9 شعارات بأشكال مختلفة و أفكار (بعض المصممين يصمم لغاية 12 أو 15 تصميم دراسة مقابل مبلغ إضافي ) بعد أن ننجز هذه التصاميم الأولية علينا الآن أن ننتقى منها من 3-4 الأفضل أن نقتصر على 3 كون عرضنا لأكثر من 3 تصاميم على صاحب العمل قد يجعله في حيره من أمره ونطلب منه أن يختار الشعار الذي يرى انه مناسب حسب ما يراه .
هنا لدينا 3 احتمالات :
- انه أعجبه أحدها وبدون أي تعديلات (ننتقل للخطوة الرابعة )
- انه أعجبه أحدها وطلب إجراء تعديل (ننتقل للخطوة الثالثة(
- أنه لم يعجبه أي تصميم وهذا قد يكون نادر الحدوث إذا كنت مصمم جيد ونفذت الخطوات كما يجب .
- المراجعة :
عندما يختار العميل أحد التصاميم وطلب إجراء تعديل لجزء معين نقوم بإجراء التعديل المطلوب وعمل تقييم شامل للفكرة المستخدمة وتطويرها بعض الشيء إن أمكن ومراجعة الألوان والتجهيز المطلوب للشعار هذا الخطوة أحيانا هي اصعب من الدراسة لأن العميل قد يفرض عليك إجراء تعديل جوهري في الفكرة ولربما شيء لم تضعه في الحسبان مطلقاً يجب أن تكون مستشعراً هذا الشيء خلال تقديمك الدراسة الأولية للعميل ومناقشتك له وتوضيح هذا الشيء ، بعد إتمام التعديل المطلوب والمراجعة قدم هذه المراجعة للعميل لاعتمادها .
- الشعار النهائي :
هذه هي آخر الخطوات وفيها يتم تجهيز العمل بصورة رقمية أو مطبوعة لتسليمه للعميل يجهز الشعار ليكون بالألوان المطلوب و بمقاسات مختلفة (صغير – متوسط – كبير ) وكذلك التجهيز بالألوان ليكون بالأبيض والأسود
وبالألوان الحقيقة للشعار ويجب أن يتم وضع أرقام الألوان المكونة للشعار حسب لوحة ألوان PANTONE®
يستحسن أن تطبع عملك على ورق مصقول ، أما بخصوص الهيئة الرقمية فتكون كالتالي :
- أفلام فرز قابلة لإعادة الطباعة .
- ملفات رسوم متجهة بالصيغ (AI,EPS,CDR)
- ملفات لاستخدامات الطباعة بدقة عالية (TIF ,JPEG)
- ملفات لاستخدامات إنترنت (JPEG . GIF)
- سيدي يحتوى على ما سبق مع ملاحظة الحرص على إمكانية عرض الملفات على كل من نظامي MAC/PC
سأعرض بشكل سريع أحد التصاميم التي تم تصميمها متضمناً الخطوات :
- إستراتيجية التصميم :
هذه شركة اتصالات لاسلكية تعد من كبريات الشركات في هذا المجال الشركة تقول الشركة أن عملائها لم يسبق أن سمعوا ب Georgia PCS التي فرع من الشركة الأم Sprint PCS ويريدون أن يجدوا شعار للاستخدام في التعاملات الداخلية، وهم يقدمون خدماتهم داخل ولاية جورجيا .
الشركة الأم Sprint PCS تستخدم في شعارها اللون الأحمر والأسود وكذلك ألوان شعارهم السابق (هنا حدد العميل ألوان يجب على المصمم أن يلتزم بها ) و أيضا تقول الشركة انهم قبل أن يكون شركة اتصالات لاسلكية كان نشاطهم هو التدريب تقني ويريدون أن يكون طابع الخط المستخدم يوحي بالتدريب التقني . كذلك نحن ندعى باسم
Georgia PCS انتهت الخطوة الأولى .
- الدراسة الأولية :
هذا ما تم تصميم بناء على المعلومات التي وردتنا من العميل
المراجعة :
العميل اعجب بالشعارات من 1-5 بشكل مبدئي ، ومن ثم اختار التصميم رقم 5 وطلب إجراء تعديل و أزله الخط الأحمر بين الكلمتين وطلب مشاهدة التصميم مع خطوط مختلفة . تم تنفيذ طلب العميل .
الصراحة .. كل الشعارات جميلة ، مما يسبب الحيرة ، أؤيد العضو " الأخضرلي " في اقتراحه ، ياريت يكون التصويت لأجمل ثلاثة شعارات ولا مانع من وجود مرحلة ثانية للحسم . أصوِّت لـ ...
الثامن والخامس عشر والحادي والعشرون
اخي كلامك سليم ... ولكن هاي المسابقة الاول والشعار الاول ... وفي فكرة انه كل فترة نعمل شعار يحكي عن المرحلة اللي احنا فيها ... بصراحة قبة الصخرة جزء لايتجزأ منا احنا كأشخاص ولا كنادي وتوقعت انها تكون ببال الكل يعني تلقائيا تنحط ... هاد خلل مني ... وان شاء الله الواحد بيتعلم من اخطاءه والمسابقة الجاي بتكون افضل بكتيييير ان شاء الله
اخي زيد اول شي شكرا كتييير على مشاركتك وتصميمك كان حلو كتييير بس المشكلة بالتصميم انه كان الشعار جوا الشاشة واحنا بدنا الشعار بس .... وتم استثناء اكتر من تصميم يعني مش لحالك ... وان شاء الله المرة الجاي بكون في وقت اكبر وشغل افضل منا كلنا ... تقبل ردي
لا أحد منا يقلل من أهمية إبراز قضية عاصمتنا الأبدية الروحية والوطنية والقومية (القدس) وأيقونتها الأروع (قبة الصخرة) في كل محفل متاح وعلى رأس كل أولوية لنا في الحياة. ولكني أختلف مع الأخ العزيز بضرورة تثبيت صورة القبة في الشعار، ببساطة لأن القبة موجودة في شعار النادي وفي شعار الموقع، وبالتالي فإن تكرارها إنما يسيئ لها أكثر مما يخدمها، هذا من وجهة نظري المتواضعة، الشعار المطلوب كان لقناة رياضية تابعة للموقع، وبالتالي فالمطلوب من الشعار أن يكون معبرا عن اختصاص القناة أولا، ودون مبالغات في تحميل الشعار أكثر مما يحتمل، ومن هنا فلا يمكن لأحد أن يقنعني بأن ثمة علاقة لقبة الصخرة بشعار قناة رياضية، كما لا يمكن لأحد أن يقنعني بأن إبراز قبة الصخرة في شعار قناة رياضية يمكن أن يكون مفيدا أو ضروريا، بل على النقيض من ذلك فإن طرح هذا الرمز الإسلامي والقومي العظيم في كل ما هب ودب، وفي ما يلزم وما لا يلزم، إنما يسطحه ويجعله ممجوجا ويضر بقدسيته.
يحتاج تصميم الشعارات إلى موهبة وثقافة راقية تعتمد في المقام الأول على قوة الفكرة وتميزها. فقد تستطيع بمجرد خطين متقاطعين أو متوازيين, أو من تحوير شكل هندسي بسيط جدا أن تصنع منه شعارا عالميا فريد من نوعه. إذ الفكرة هي الأساس , وليس شرطا أن يكون صاحب الفكرة فنانا أو مصمما , فقد يكون شخصا عاديا لا علاقة له بالفن. وبالطبع هناك معايير لابد من التقيد بها كليا أو على الأقل جزئيا ومن هذه المعايير :
1- ان لا يعتمد المصمم على شعار آخر يقتبس منه أبرز ما يحتويه، بما في ذلك شعار النادي.
2- أن يعبر الشعار عن الغرض الذي صمم من أجله وهو إبراز النشاط الذي تقدمه القناة وهي الرياضة وعلى وجه الخصوص (كرة القدم) وكل ما يخص نشاطات نادي الوحدات وجماهيره.
3- البساطة في الشكل: وقلة التعقيد لا سيما وأنه مصمم ليكون شعارا يوضع صغيرا جدا على أحد أطراف شاشة التلفاز، وفي هذه الحالة فلا يمكن لأية صور داخل الشعار أن تظهر عند التصغير.
4- قلة الألوان وتناسبها وتآلفها: كلما كان الشعار يعتمد على لونين أو ثلاثة كـأقصى حد كلما كان أكثر قوة وجاذبية. مع مراعاة أن تكون الألوان متناسقة. أما إن كانت الألوان تعبر عن ذات المؤسسة فلا يشترط تناسقها. وفي هذه الحالة يمكن التعبير عن النادي من خلال ألوان رايته أو لباس فرقه الرياضية، حيث أن ألوان أي فريق تصبح مع مرور الزمن أكثر عناصر التأثير لدى الجمهور.
5- الوضوح في كل الحالات : المقصود أن يكون الشعار واضحا سواء كان ملونا أو باللونين الأبيض والأسود فقط. وأن لا يفقد معالمه الرئيسة عند تصغيره لحدود 50x50 بكسل على الأقل. فالقنوات التلفازية مثلا تعمد بأن تكون شعاراتها على شكل أفقي. وما ذلك إلا لكي لا تأخذ مساحة رأسية أكثر مما يجب مما يشوش على الصورة المعروضة على الشاشة.
6- حسن اختيار نوع الخط، بحيث يكون سهل القراءة وواضحا وملائما للاختصاص القناة، ومختلفا في الوقت نفسه مع الخطوط المستخدمة في شعارات الشركات المنافسة العاملة في نفس النشاط، بما يجعله مميزا عنها. وتظل كلمة السر في حسن اختيار الخطوط، وفي دقة وجمال تصميم الشعار بصفة عامة هي «الابتكار والتميز»، فالمصمم المحترف عليه ألا يلجأ لاستخدام خطوط مستهلكة وشائعة، بل يجتهد في ابتكار خط خاص متميز، يتناغم مع باقي مكونات التصميم، ويساهم في إبراز شخصيته وتفرده.